Majątek odrębny stanowią tylko te przedmioty które są wyszczególnione w ustawie. Generalnie zakłada się , iż jeśli cos nie jest objęte majątkiem odrębnym należy do wspólnego. Jest to podyktowane m.in. tym aby przy ustawowej wspólności majątkowej ograniczyć krąg przedmiotów które należałyby do majątku odrębnego. I tak do majątku odrębnego każdego z małżonków należą:
a) Przedmioty majątkowe nabyte przez powstanie wspólności ustawowej – czyli generalnie wszystko to co mieliśmy już przed zawarciem związku małżeńskiego stanowi majątek odrębny z chwilą zawarcia małżeństwa. ( generalnie z chwila zawarcia związku małżeńskiego powstaje wspólność ustawowa- należy jednak pamiętać iż wspólność ta ustaje w razie orzeczenia przez sąd separacji czy w razie zmiany ustroju małżeńskiego- np. na rozdzielność. Także nie powstanie ona jeśli małżonkowie zawrą przed wstąpieniem w związek małżeński intercyzę wyłączającą wspólność majątkową. Od tych momentów przedmioty nabywane przez małżonków wchodzą do ich odrębnych majątków.
b) Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę – chyba, że spadkodawca, darczyńca inaczej postanowił. Przedmioty te generalnie nalezą do majątku odrębnego m.in. dlatego, iż najczęściej są osobiście związane z spadkobiercą/obdarowanym. Dopiero wtedy gdy darczyńca lub spadkodawca wyraźnie postanowi ,że przedmioty wejdą do majątku wspólnego małżonków. W razie braku jakiegokolwiek postanowienia takie przedmioty zawsze będą należały do majątku odrębnego. Także zachowek, spłaty, dopłaty uzyskane wchodzą do majątku odrębnego- jest to surogat spadku. Może to nastąpić zarówno na podstawie dziedziczenia testamentowego jak i ustawowego. Na równi z darowizną jest traktowana wyplata pieniędzy z konta bankowego po zmarłym na podstawie dyspozycji spadkodawcy na wypadek śmierci.
c) Tzw. surogacja – chodzi to o przedmioty nabyte za środki uzyskane z :
- przedmiotów nabytych przed powstaniem wspólności majątkowej
- przedmiotów nabytych w drodze darowizny, zapisu lub dziedziczenia
Przykład: małżonek sprzedał samochód który odziedziczył po ojcu i kupił za to działkę letniskową- działka ta będzie należeć do jego majątku odrębnego. Ale w razie sprzedaży takiej działki i zakupienia np. unikatowej kolekcji znaczków- będzie ona już należeć do majątku wspólnego. Małżonek kupił obraz za pieniądze uzyskane z nagrody jubileuszowej- obraz ten będzie należał już do majątku wspólnego z uwagi na to iż został zakupiony z pieniędzy które już należały do majątku wspólnego.
d) Przedmioty służące wyłącznie do zaspokojenia osobistych potrzeb jednego z małżonków – w tym przypadku chodzi wyłącznie o rzeczy np. obuwie, odzież, przedmioty niezbędne ze względu na stan zdrowia np. wózek inwalidzki, przedmioty związane z upodobaniami np. sprzęt sportowy itp. Nie będą objęte rozdzielnością takie przedmioty które służą za lokatę kapitału np. cenna biżuteria, bardzo drogie futro ( mimo, iż pozostają one do wyłącznego użytku żony)
e) Przedmioty służące do wykonywania zawodu – generalnie są to rzeczy związane z wykonywanym zawodem jak np. narzędzia stolarskie, maszyna do pisania, sprzęt muzyczny, fachowa literatura itp. Także wyjątkowo samochód – dla taksówkarza. Natomiast samochód służący tylko dojazdowi do pracy np. w zawodzie księgowego, lekarza nie będzie należał już do majątku odrębnego z uwagi na powyższą zasadę (oczywiście nie koliduje to z przynależnością do majątku odrębnego na podstawie innych przepisów np. ktoś odziedziczył samochód czy kupił za odziedziczone pieniądze). Wymogiem jest także aby przedmioty takie zostały nabyte za środki pochodzące z majątku odrębnego. W przeciwnym wypadku mino powyższego uregulowania będą stanowić wspólność małżeńską.
f) Przedmioty służące do prowadzenia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa – jest to wyjątek- takie przedmioty będą wchodziły do wspólnego majątku .
g) Odszkodowanie za szkodę na osobie i zadośćuczynienie za krzywdę – są ekwiwalentem za doznany uszczerbek na zdrowiu lub za doznaną krzywdę. To świadczenie, jednorazowe, ma charakter osobisty, stąd wchodzi do majątku odrębnego. Nie dotyczy to bowiem renty z powodu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Renta taką jest okresowa i podobna do wynagrodzenia za pracę.
h) Wierzytelności – o wynagrodzenie za pracę lub inne usługi świadczone osobiście przez małżonka- takie roszczenia o zapłatę określonego świadczenia należą do majątku odrębnego- jeśli natomiast taka wierzytelność zostanie spełniona- czyli np. pracodawca zapłaci już zaległą pensję wejdzie ona z chwilą wypłaty do majątku wspólnego.
i) Nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków – wchodzą do majątku odrębnego. Muszą to być jednak nagrody uzyskane za szczególne osiągnięcia na polu artystycznym, naukowym, sportowym, w konkursach. Generalnie muszą mięć związek z osobistymi osiągnięciami danej osoby, nie mogą to być np. nagrody w konkursach w których o wygranej decydował przypadek np. Lotto ale już będą takimi uzyskane np. w teleturniejach typu „ Wielka gra” gdzie wiedza odgrywa decydującą rolę.
j) Prawa autorskie, prawa twórcy wynalazku należą do majątku odrębnego. Jednak wynagrodzenie uzyskane ze sprzedaży np. ksiąski, płyt audio nalezą już do wspólnego majątku.