Z chwilą ustania stosunku pracy pracodawca ma względem pracownika liczne obowiązki.
1. Udzielenie pracownikowi dni wolnych na poszukiwanie pracy
Wraz z chwilą rozpoczęcia biegu okresu wypowiedzenia pracownik nabywa prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy. Wymiar tego zwolnienia zależy od długości okresu wypowiedzenia i wynosi odpowiednio:
– 2 dni robocze w okresie wypowiedzenia nie przekraczającym 1 miesiąca
– 3 dni robocze w okresie 3-miesięcznego wypowiedzenia
Oczywiście pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w okresie tych dni i przysługuje ono niezależnie od tego, kto dokonał wypowiedzenia.
2. Wydanie pracownikowi świadectwa pracy
Świadectwo pracy to dokument, który uzyskuje pracownik w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy. Wydanie następuje do rąk pracownika. Obowiązek jego wydania ciąży na pracodawcy bez osobnego wezwania pracownika i powinno nastąpić niezwłocznie po ustaniu stosunku pracy. Sam fakt wypowiedzenia umowy o pracę nie stwarza po stronie zakładu pracy obowiązku wydania świadectwa pracy, jeżeli okres wypowiedzenia jeszcze nie upłynął. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od wcześniejszego rozliczenia się pracownika z pracodawcą.
Pracodawca nie ma obowiązku wydania pracownikowi opinii. Może jednak wydać pracownikowi referencje, których celem jest polecenie pracownika nowemu pracodawcy. Treść takich referencji podlega ogólnym zasadom prawa, zwłaszcza przepisom o ochronie dóbr osobistych.
Treść świadectwa pracy
Świadectwo pracy zawiera elementy charakteryzujące fakt zatrudniania pracownika u konkretnego pracodawcy. Powinno ono zawierać następujące elementy :
– okres wykonywanej pracy,
– rodzaj wykonywanej pracy,
– zajmowane stanowiska,
– tryb rozwiązania umowy o pracę lub sytuacje, które spowodowały jej wygaśniecie,
– zajęcia wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym,
– inne informacje, które są niezbędne do ustalenia uprawnień pracownika w zakresie prawa pracy lub ubezpieczenia społecznego, np. wymiar czasu pracy, wykorzystanie urlopu wypoczynkowego lub dodatkowego (wypoczynkowego, bezpłatnego), wynagrodzenie za czas choroby, skrócenie okresu wypowiedzenia,
– dodatkowo na wniosek pracownika w świadectwie pracy umieszcza się dodatkowo wysokość i składniki wynagrodzenia za pracę, uzyskane kwalifikacje.
Sposób wypełnienia świadectwa pracy
a) Nr REGON – EKD – stanowi identyfikator pracodawcy nadany przez właściwy wojewódzki urząd statystyczny.
b) W ust. 1pracodawca zatrudniający pracownika przejętego od innego pracodawcy na zasadach określonych przepisami art. 23[1] Kodeksu pracy lub przepisami odrębnymi, wykazuje również okres jego pracy u poprzedniego pracodawcy i wskazuje tego pracodawcę.
c) W ust. 3 lit. a) pracodawca podaje jeden z trybów rozwiązania stosunku pracy określonych w art. 30 § 1 Kodeksu pracy, a w przypadku rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia – dodatkowo wskazuje stronę stosunku pracy składającą oświadczenie woli w tej sprawie, lit. b) pracodawca wskazuje podstawę prawną rozwiązania stosunku pracy, jeżeli do rozwiązania tego stosunku dochodzi w trybie określonym w art. 23[1] § 4 lub § 5 albo w art. 48 § 2 Kodeksu pracy, a także w art. 7a ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19, z późniejszymi zmianami).
d) W ust. 4 w pkt 8 pracodawca wskazuje okres zatrudnienia pracownika przy wykonywaniu prac, o których mowa w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z 1985 r. Nr 7, poz. 21, z 1991 r. Nr 39, poz. 167 i z 1992 r. Nr 102, poz. 520) – na stanowiskach zgodnych z określonymi w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie § 1 ust. 2 tego rozporządzenia, w pkt 9 pracodawca informuje o wykorzystaniu przez pracownika-pracownicę dodatkowych uprawnień i świadczeń tylko w zakresie mającym wpływ na uprawnienia pracownicze u kolejnego pracodawcy, wynikające z ustaw, układów zbiorowych pracy i regulaminów, w pkt 10 pracodawca wskazuje – przypadające w okresie zatrudnienia:
– okresy nieskładkowe, określone w art. 4 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 127, poz. 583 i Nr 129, poz. 602, z 1994 r. Nr 84, poz. 385 oraz z 1995 r. Nr 4, poz. 17, Nr 95, poz. 473 i Nr 138, poz. 681), a także
– okresy, w ciągu których pracownik otrzymywał wynagrodzenie przewidziane w art. 92 Kodeksu pracy.
e) W ust. 6 pracodawca zamieszcza informację:
– o należnościach ze stosunku pracy uznanych przez niego i nie wypłaconych pracownikowi do dnia ustania stosunku pracy z powodu braku środków finansowych, na żądanie pracownika:
– o wysokości i składnikach wynagrodzenia,
– o uzyskanych kwalifikacjach,
– o prawomocnym orzeczeniu sądu pracy o przywróceniu pracownika do pracy lub przyznaniu mu odszkodowania, gdy zachodzi przypadek określony w § 5 ust. 4 rozporządzenia, przy czym pracodawca, uzupełniając świadectwo pracy o tę informację, podpisuje ją i opatruje datą.
Roszczenia pracownika w razie niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy
Sprostowanie
Pracownik może wystąpić z wnioskiem o sprostowanie świadectwa pracy do pracodawcy w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania, jeżeli stwierdzi, że nie odpowiada ono prawdzie lub jest niezgodne z przepisami prawa. Wniosek taki może być złożony w dowolnej formie. Sprostowanie może polegać na zmianie lub uzupełnieniu treści wadliwego świadectwa pracy. Gdy wniosek zostanie przez pracodawcę uwzględniony, należy wystawić nowe świadectwo i doręczyć je pracownikowi. W razie nieuwzględnienia wniosku przez pracodawcę, pracownik może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy wystąpić do sądu pracy o jego sprostowanie. Jeżeli sąd uzna roszczenia pracownika, pracodawca jest zobowiązany wydać pracownikowi nowe świadectwo pracy uwzględniające orzeczenie prostujące poprzednie świadectwo niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 3 dni od uprawomocnienia się orzeczenia.
Odszkodowanie
Jeżeli pracownik poniósł dodatkowo szkodę wskutek niewystawienia w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy, może wystąpić z roszczeniem o naprawienie wyrządzonej szkody przez pracodawcę. Aby zaistniała odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy, muszą być spełnione 3 przesłanki :
– pracodawca nie wykonał w ogóle lub nienależycie wykonał ciążący na nim obowiązek wystawienia świadectwa pracy,
– pracownik pozostawał bez pracy i poniósł z tego powodu uszczerbek majątkowy,
– uszczerbek majątkowy pracownika pozostaje w związku przyczynowym z uchybieniem pracodawcy, tzn. jest wynikiem wyłącznie tego, że nie wydał on pracownikowi świadectwa pracy albo też wystawił je wadliwie, co udaremniło pracownikowi uzyskanie zatrudnienia u innego pracodawcy.
Odszkodowanie takie należy się w wysokości wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy z tego powodu, nie dłuższy jednak niż za 6 tygodni.
Wydanie pracownikowi dokumentów stanowiących jego własność
Na pracodawcy ciąży obowiązek wydania pracownikowi dokumentów, które są w jego posiadaniu, a są własnością pracownika, np. świadectwa szkolne. Jeżeli odmówi ich wydania to pracownik może domagać się odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.
zdjęcie – pixabay.com